گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، هر چقدر به تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۰ دولت به مجلس شورای اسلامی نزدیک می شویم، گمانه زنی ها درباره آن بیشتر می شود. آنچه مسلم است، کشورمان در حال حاضر از نظر اقتصادی در شرایط مساعدی به سر نمی برد و بودجه‌ای که منجر به کسری شود می‌تواند شرایط را وخیمتر کند.
کارشناسان و اقتصاددانان بسیاری، بارها پیشنهاد اصلاح ساختار بودجه را به دولت دادند اما تاکنون نه تنها اصلاحی صورت نگرفته بلکه فقط وعده هایی برای این اصلاح ساختاری داده شده که هیچ سرانجامی هم نداشتند و امروز شاهد عواقب عدم اجرایی شدن آن هستیم و کشور از نظر اقتصادی در شرایط بحرانی قرار گرفته است. برای اصلاح ساختاری بودجه و جلوگیری از وخیمتر شدن اوضاع کسری بودجه باید یکسری اصلاحات در این مورد صورت گیرد و در ادامه به بررسی اولویت های بودجه ۱۴۰۰ و راهکارهای گریز از کسری بودجه، در گفت‌وگو با عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه خواهیم پرداخت.
شیخی در این باره، گفت: اگر بخواهیم تحولی عظیم در بودجه ۱۴۰۰ ایجاد کنیم و به صورت حقیقی به بودجه‌ای که وابسته به نفت نیست دست پیدا کنیم، باید رجعتی به منشأ هزینه‌های دولت کنیم و تامین آنها را به سمت اخذ مالیات سوق دهیم.
این کارشناس اقتصادی، افزود: این عدم اتکا به نفت نباید همچون سال جاری باشد که قرض از آینده و فروش اوراق خزانه و... جایگزین آن شده و با اینکار سعی شده به تراز بودجه‌ای دست پیدا کنیم اما در اصل، بیشتر از قبل بدهکار و با کسری بودجه مواجه شدیم.
وی، با بیان اینکه برای بودجه سال ۱۴۰۰ بایستی به چهار نکته اساسی در تامین منابع بودجه ای توجه شود، اظهار داشت: گسترش پایه های مالیاتی، اصلاح ترکیب پایه های مالیاتی، اصلاح ابزارهای اخذ مالیات و جلوگیری از فرار مالیاتی چهار نکته ای هستند که در تامین منابع بودجه ای سال ۱۴۰۰ باید به آن ها توجه شود.
این استاد دانشگاه گفت: برای جلوگیری از فرار مالیاتی، نیاز به یک بانک یکپارچه اطلاعاتی حساب‌های بانکی داریم که در آن، تمام فایل‌ها و اطلاعات افراد بایستی یکپارچه باشند و تراکنش ها در چارچوب قوانین زیر نظر بانک مرکزی کنترل شوند و اخذ مالیات بر اساس اصول عدالت مالیاتی صورت گیرد.
وی، ادامه داد: اگر از فرار مالیاتی در کشور جلوگیری کنیم، نیاز به فروش نفت خام نداریم و به عبارتی، دولت نیاز به درآمد دیگری ندارد. اکنون شاهدیم که فرار مالیاتی به شدت رخ می دهد و از طرفی حجم نقدینگی در دولت فعلی بیش از ۶ تا ۷ برابر شده و این موارد نشان می‌دهد که درآمدها در بخش مجازی اقتصاد می چرخد و معمولا این درآمدها تجمع یافته و دست عدهای قلیل از جامعه هستند که اکثریت آنان نیز فرار مالیاتی انجام می دهند و حقوق بیت المال را پرداخت نمیکنند. این در حالی است که این مالیات باید از این قشر اخذ شود و در صورتی که این مالیات اخذ شود، قطعا در کشور با مشکل کسری بودجه مواجه نخواهیم شد.
شیخی، ابراز داشت: مالیات باید از دهکهای ثروتمند جامعه اخذ شود. زمانی که فرار مالیاتی این دهکها بیشتر می شود، فاصله طبقاتی نیز افزایش می یابد چرا که ثروتمندان مالیات پرداخت نمیکنند و ثروتمندتر از قبل می شوند و قاعدتا فقرا نیز فقیرتر خواهند شد و فرار مالیاتی موجب ایجاد روندی تصاعدی در فاصله طبقاتی میشود.
وی، گفت: در مورد اولویت های بودجه ۱۴۰۰ باید به این نکته هم توجه داشت که لازم است به طرح های نیمه تمام توجه شود و تمام نقدینگی جامعه به بدنه تولید تزریق شود و بخش خصوصی به کار گرفته شود و منابع در اختیار بنگاه هایی قرار گیرد که زیر ظرفیت کار می کنند و تسهیلات به آنان ارائه شود تا بنگاه های نیمه فعال و کم فعال و تعطیل شده، فعال شوند و این خود به خود به تقویت پایه های مالیاتی منجر می شود. از سویی، بخشی از درآمد نفت صرف سرمایه گذاری روی فرآوری نفت شود و اوراق مشارکت برای احداث پالایشگاه ها و تجهیزات نفتی و تامین تجهیزات نفتی و... به کار گرفته شوند تا بتوانیم با ارزش افزوده بیشتری درآمدهای بودجه را بالا ببریم.
استاد دانشگاه افزود: علاوه بر آن، ضرورت دارد که در سیاست های تجاری بخش خارجی، تجدیدنظر کنیم و راهبردمان کم کردن نیاز به ارز و صرفه جویی ارزی باشد و به عبارتی، تقاضای ارزی را مدیریت کنیم. هر چند که بانک مرکزی تا به حال هر برنامه ای داشته منجر به بازی با ابزار عرضه ارز بوده و نتوانسته تقاضای ارز را مدیریت کند. از طرفی لازم است از زیر سلطه دلار و یورو بیرون آییم و اقتصاد را از طریق مبادلات پولی دو جانبه و چندجانبه و تهاتری اداره کنیم و همچنین برای ارز برگشتی ناشی از صادرات برنامه ای منسجم داشته باشیم تا این ارز به جیب عده ای سوداگر نفت طلب خودمحور نرود.
وی با بیان اینکه تا کنون برنامه ای برای برگشت ارز صادراتی نداشتیم و این مسئله باعث شده کنترل بازار ارز از دست دولت خارج شود، گفت: با توجه به اینکه امسال هم کسری بودجه داشتیم، دولت فعلی موجب بدهکاری دولت بعدی شده و قطعا در سال ۱۴۰۰ هم کسری بودجه خواهیم داشت و تنها راه نجات از آن، انجام اصلاحات چهارگانه مالیاتی مذکور است تا بتوان کسری های فعلی را جبران کرد.
نظر شما